Tuesday, December 8, 2020

GABAR XEELAD U DEGTAY MINYARO KU SOO SOCOTAY: Bal Arag Shaxda Ay Marwadan U Degtay Ninkeeda Iyo Gabar Uu Rabay In Uu Daba Keeno!

Habeen ay casho u keentay ayey aragtay Saygeeda oo raashinkii ag yaallo oo aan weli afka saarin, ugana mashquulsan Moobeel iyo Farriimo-diris. Dhawr jeer oo ay ku soo laalaabatay ayey u sheegtay in uu badarka cuno inta uusan saa`id uga sii qaboobin. Mar dambe ayaa waxaa kulmay iyada oo qolka cuntada u soo gashay iyo isagii oo weli afka saarin cuntadii oo markaa suuliga galay, Moobeelkii oo furanna miiska kaga tagay. Waxay istiri bal eeg waxa uu sidaas ugu mashquulsanaa, mise sheeko hallaasi ah baa u socotayba, oo jacayl waalan buuba dhex jibaaxayay! Waxa ay daqiiqado kooban isha ku marisay intii ay ka gaari kartay, kolkaas bay waxa ay ogaatay in isaga iyo gabar yar ay meel fiican wax u marayaan, hawshooduna soo dhaw dahayba. Inta taleefoonkii gabadha ka qoratay ayey Moobeelkii u dhigtay, waxna dhiillo ahna ma dareensiin Saygeeda.
Lambarkii gabadha ayey Watisab ku darsatay, waxayna bilowday in ay xirii saaxiibtinimo la samayso Inantaas. Maalinba maalinta dambaysa waa ay isku soo dhawaanayeen, iyaga oo marar badanna wada tagayey aroosyo kala duwan oo kol Inantaas dhankeeda ka socday, kolna Marwadan dhankeeda ka socday. Xataa waxa ay gaareen in ay si joogta ah isu soo booqdaan. Xiriirkoodu kuma ekayn oo keliya hadal, israaraac iyo booqsha e, Marwadu waxa ay ka saacidda Inanta dhanka lacagta Interneetka, hadalka, cusburka iyo cillaanka iyo adeegyada kale ee ay u baahato, taas oo keentay in si fudud ku degto maanka inanta, noqotana saaxiibta keliya ee ay ku tashato.
Waayadii la isfahmayba, waxaa la iska wareystay xaalka xiriirka nolosha, iyada oo Marwadu sheegtay in la qabo laakiin ay ka qarisay cidda qabta, Inantuna carrabowday in aan la qabin laakiin ay lee dahay xiriir jacayl oo natiijadiisu dhadhawdahay. Waxaa kale oo Inantu ka warrantay in ninka ay wada sheekaystaan uu naag qabo, oo uusan ka qarin arrintaas. Kolka ay Marwadii ogaatay xogtaas ayey gabadhii waxa ay ka dhaadhicisay in aysan u habboonayn iyada gabadhaas yar ee quruxda badan ah in ay nin xaasle ah oo nolol kale ku jira ay iyaduna la wadaagto. Waxa ay si wacan ugu sharraxday in xaasleyaashu aysan qaddarin badan siinnin Minyarada oo ay muhimmadda koowaad siiyaan Minweynta. Tusaaleyaal badan ayey arrintaas ka siisay. Waxa ay ka raaridday in aysan ku degdeg guurkaas xaaslaha ee ay la samaysato xiriir kale nin aan naag qabin, kanna xiriirkiisa ay ka fiirsato. “Adiga oo aan garoob ahayn, oo dhabankaas leh, oo heli kara labaatan jir, maxaa kugu wada nin naag iyo carruur walwaalaya?” ayey mar kasta ogaal weydiin ugu celcelisaa. Intaas uga ma harta e, qoraallada farriimana waa la eegtaa, jawaabaha waxa ay u la qaabaysaa hab dood iyo muran dhalin karta, taas oo ay ka tusiso waxyaalo badan oo Inanta sii fogeyn kara. Waxa ay taqaannay meelaha uu ninkeedu uu ka nugul yahaye, bartaas bay uga adkeysaa.
Inantii waxbaa juq yiri. Talada Marwada feker iyo wax isweyndiin buu ku dhaliyey. Talo rogrog badan ka dib, waa la qummanaatay soojeedintii Marwada, waxa ayna bilowday in ay xiriirro cusub ay samaysato. Waxa ay u kicitintay in ay gaabiso xiriirka ninkii. Inta ay shaqadaas ku jirto, Marwaduna talo iyo taageero kama dayso. Sidii ay Marwadu talo u siinaysay Inanta, aakhirkii meel xun buu ku kala go`ay xiriirkii Inanta iyo ninka oo waagii ay Marwadu soo dhexgalaysay u marayey meel wanaagsan, ballankuna ahaa in ay isguursadaan shab bil ka dib oo u soo diyaargaroobayey ninku.
Intaas uga ma harine, waxa ay Marwadu istustay in ay macquul tahay in ay dib isugu laaban karaan, kolkaas bay waxa ay Inantii ku sii gubaabisay in ay si degdeg ah ku guursato wiil ay sheeko u socotay. Wiilkaas waa ay baratay Marwadu, waxa ayna ka shaqeysay sidii ay isugu soo dhaweyn lahayd, una yegleeli lahaayeen Reer. Sidii ay u wadday, ugu dambeyn, Inantii waa gurigaysay.
Ninkii, aad buu u jeclaa gabadhaas yar, sidii uu khilaafkoodu u bilowdayna, wax weyn baa si ka noqday. Waa Inan uu jacayl waalli ah u qaaday oo, uu wakhti iyo dhaqaale miiran geliyey soo xerogelinteeda. Intii uu ismaandhaafkaas socday, wax walba oo lagu dejin karo gabadha, oo xiriirkii caadiga ka dhigi karaa waa sameeyey. Jeerka uu maqlay in Inantii la guursaday, rejadii waa dhammaatay oo, waalli buu u sigtay. Feker iyo dhabannahayn buu waayo ku jiray.
Intaa ay Marwadu hawshaas ka shaqeynaysay, waa la socotay shucuurta iyo dareenka saygeeda, laakiin dabayl caafimaad baa ku maraysay.
Ilaa iyo hadda ninkaasi ma oga meesha laga galay!
FG: Sheekadan waxaa iiga sheekaysay Marwo ku taxan boggan, waxaana ku dhaliyey in ay ila wadaagto, ka dib markii ay akhrisay qoraal bishii hore halkan ku faafiyey oo cinwaankiisu ahaa: TALADII MINYARADNIMADA oo ka sheekaynayey Inantii u keentay talada uu ku guursan karo ninkii ay jeclayd ee xaaslaha ahaa ee Minweyntiisa ka baqi jiray.

Waxaa Qoray
SULDAAN NAYRUUS nayruus@gmail.com

NINKII MASEYRKA BADNAA: Walaallay tani waa ii qoran tehee wax kale sheeg?

Hadda ka hor baa waxaa jiray nin Soomaali ah oo masayr badnaa. Isaga oo doob ah ayuu gabadha uu la shakaysto ka masayri jiray. Ayaantii dambe ayaa waxa uu iska warsaday: Haddii gabdhaha aan la qabin sidaan yihiin, kuwa la qabo sidee weeye? Isla su`aashaas ayaa haddana feker kale ku sii dhalisay ahaa: Haddii aad lacalla naag guursan lahayd, sideed ku ogaan lahayd in xaaskaagu ay nin kale aaddo? Cabbaar ayuu arrintaas haddana isa sii weydiinayey. Markii dambe ayaa waxa u soo baxday in uu hadda ogaado waxa ay gabdhuhu waaridkood u sheegaan marka ay shukaansi tagayaan oo uu sababahaas oo dhan buug ku qorto, oo hadhow haddii mid ka mid ah uu xaaskiisa ku qabto, uu fahmo oo uu u diido in ay sababtaas ku baxdo.
Arrintaas buu ku dhaqaaqay. Waxa uu bilaabay in uu gabdho badan uu shukaansado, mid kastana uu ku ballansado qolkiisa. Tu kasta oo u timaadda waxa uu weydiiyaa waxa ay waaridkeed ku soo tiri markii ay guriga ka soo baxaysay. Mid baa tiraahda: Waxaan ku iri, saaxiibtay ayaan wax la soo akhrisanayaa ama buug ka soo qaadanayaa. Mid baa tiraahda: baladkaan wax ka soo gadanayaa ayaan ku soo maray. Mid baa tiraahdaa: Aroos ayaa aadayaa baan u soo sheegay. Mid kasta waxa ay u sheegtaa waxa ay waaridkeed ku soo tiri markii ay guriga ka soo baxaysay. Isna, waxa uu buug ku qortaa tu walba waxa ay tiraahdo oo ay guriga uga soo baxdo. Arrintaas muddo dheer ayuu waday, wuxuuna ka buuxiyey buug weynankii ka batay.
Waagii dambe ayuu guursaday. Waxa uu xaaskiisa faray in aysan weligeed guriga ka bixin sabab maangal ah mooyee. Haddii ay maalin ku tiraaho waan baxayaa, waxa uu weydiiyaa sababta ay ku baxayso. Sababtaas haddii ay sheegto, waxa uu buuggii ka eegaa sababihii ay sheegi jireen gabdhiihii u imaan jiray. Haddii sababta ay sheegtay xaasku laga helo buuggaas, waxa uu dhihi jiray: Walaallay tani waa ii qoran tehee wax kale sheeg? Ma fasixi jirin ilaa ay sheegto sabab aan buuggaas ku jirin.
Sheekadani waxa ay igu la soo dhacday, markii aan arkay nin saaka xaaskiisa u garaacaya shaki bixitaan darti.

Waxaa Qoray
SULDAAN NAYRUUS nayruus@gmail.com