GABADHII BAARAN JIRTAY JEEBKA NINKEEDA IYO ARRINTA AY MAALINTII DAMBE KALA KULANTAY

Gabar xaas ah ayaa hadda ka hor waxaa ay mar walba baaran jirtay jeebabka ninkeeda. Wax kale ka ma aysan baari jirin e, maaddaama uu ahaa nin lacag jeebka isaga qaata, lacagta ay ka hesho jeebkiisa ayey wax uun ka goosan jirtay isaga oo aan ogeyn, isna, in kasta oo aysan tebiddiisu badnayn, laakiin haddii uu maalin wax uun dareemo, meel uu u saariyo inta uu aqoon waayo, ayaa in uu isagu isticmaalay u la ekaan jirtay laakiin uu illowsan yahay ama ay meel uga dhuntay.

Sidii ay aroor walba u baaran jirtay jeebkiisa ayey maalintii dambe waxa ay ka heshay nuqulka warqad furriin ah oo uu siiyey gabar uu hoos u qabi jiray oo ay isfahmi waayeen.  Say te, ‘Waaw’.

Maantaas, iyana xog bay heshay, isna tuuggii jeebsiibi jiray ayuu helay!

Waxaa Qoray: Suldaan Nayruus          
Kala xiriir: nayruus@gmail.com          
Fb page: www.facebook.com/snayruus

GAARI AAN ISKA DHAAFAY IN AAN RAACO IYO SABABTII ARRINTAAS KEENTAY

In aan iska lugeeyo waa caadadayda e, shalay ayaa aniga oo laamiga iska dhinac socda, waxa aan arkay gaari nooca raaxada ah oo wiil dhallinyaro ah uu watay oo tartiib u socday. Wiilkii isha inta uu iga qaaday ayaan arkay isaga oo si uun ii soo eegaya. Meesha aan u socdo oo dheereyd iyo qorraxada oo kululayd iyo wiilka oo aan beerjileec ka dareemay, waxaa niyaddayda soo gashay in aan istaajiyo oo aan dhaho: Walaalo horay ii sii dhawee. Waan la hadlay. Waxba ima weydiine, daaqadda inta ii furay ayuu yiri, “Soo gal saaxiib.” Isla markiiba inta maskaxdaydii sidii Kombiyuutarkii u shaqeysay oo xasuuso hore gashay ayey ii soo gudbisay farriin ahayd, “Ha raacine iska fasax.” Maskaxdayda waan ka dambeeyaaye, inta aan daaqaddii u xiray oo aan u mahadceliyey ayaan iska fasaxay. Wiilkii oo shaki galay ayaa iska sii socday oo gabar iyana sidaas oo kale laamiga lugaynaysay horay u sii qaaday.

MAXAY AHAYD FARRIINTA MASKAXDAYDU SOO GUDBISAY OO GAARIGA IGA CELISAY?

Waayadii 2012 dii ilaa 2014 tii, waxaa magaalada Muqdisho ku soo badanayey gawaarida raaxada oo si is dabajoog ah Dekadda Muqdisho uga soo degayey. Arrintaas waxaa sabab u ahaa laamiyada cusub ee magaalada laga dhisayey. Waxaa aad u soo badanayey dhallinyarada baabuurta laamiyada kula xawaaraynaysay oo qofkii lugaynaya oo joogsada inta u istaaga, meesha uu rabo geynaysay. Iyagu dadkaas uma daynaynayne, baabuur ku mushaaxaas baa dan u ahaa iyo hadba meel tegiddaas. Kolkaas baa waxaa batay dad heeraha laamiga iska tuban oo aan baas raacayn oo wada lifti doon ah oo meesha u taaagan wiil baabuur raaxo la xiimaya.

Maalin maalmaha ka mid ah ayaa oday u bartay raaraacidda baabuurta dhallinyarada oo laami u taagnaa in u helo baabuur raaxo oo sii dhaweeya, waxaa uu arkay baabuur Kaarib ah oo qurux badan oo wiil dhallinyaro ah uu wato. Gacanta ayuu u taagtay. Waa uu istaagay. Waa uu raacay. Wiilka baabuurka watay waxaa uu ahaa wiil nafti hure ah, isaga iyo gaarigana qarax ay ka dhaansanaayeen, waxaa uu na u socday bar loogu talagalay in uu isku qarxiyo. Wiilku, maadaama uu aaminsanaa in uu janno u socdo, waxaa is kula taliyey in uusan odaygan xaasidin oo uu jannada u wado. Sidaas buu yeelay oo, markii uu gaaray halkii lagu ballamay ayuu isqarxiyey, odaygiina halkii buu ku googo’ay.

Wixii dhacdadaas ka dambeeyey, umaddii basaskoodii iyo lugtoodii ayey iska iimaansadeen.

Farriintaas ayaa ii diidday raacidda gaarigaas.

Taladii Maskaxda: Suldaan Nayruus      
Email: nayruus@gmail.com           
FB Page: www.facebook.com/snayruus

INA-ADEEROW MAXAAD UGU DULQAADAN WEYDEY SIDII AAN KUUGU DULQAADAN JIRAY?!

Muuse, waxa uu ahaa wiil madi ah. Baaddiye ayaa uu ku dhashay oo uu ku garaadsaday. Xilligii kuraynimada ayaa aabbihi uga dhintay kadimo ishkin ah iyo tirooyin ari ah. In kasta oo uu barwaaqo darduuranayey, haddana, ma uusan jeclayn in uu ku sii nagaado baddiyaha. Waxa uu ka doorbidayey magaalada. Laba arrimood ba waa u danaynayey magaalada: In uu wax ka barto iyo in uu ku naalloodo nolol ka macaan tan miyaga.          

Muddo uu isweydiinayey tabtii uu uga daldoorsan lahaa duurka ka dib, habeen habeennada ka mid ah, ayaa waxa uu go`aan ku qaatay: In uu magaalo galo uu xoolaha uga tago adeerradi. In maalinta uu baxayo uu kaxaysto xoolo uu suuqgeysto oo uu ku noolaan karo ilaa muddo sannad ah, maadaaama aysan xigaalo uga horreyn magaalada. In, kolka uu nooliga ka dhammaado, uu adeerradi la soo hadlo si ay hantidiisa uga soo diraan, wixii uu hadba uga baahdo. Fuliyey arrinkii. U caqlicelin, ismarinwaa iyo dood dheer oo ku saabsan xoolo-dayaciisa ka dib, dirqi looga yeel taladiisii. Ka ambabax oo, kaxaysay dhawr rati oo korommo ah, xoogaa dibi ah iyo xeynta jar ah.

Isaga oo xoolihiisii dabada ka wada ayuu galay magaalada Muqdisho. Xoliihiisii ayuu beecsaday. Magaalada ayuu guri ka kiraystay. Waxa uu dhaqso ku bilaabay waxbarasho. Awooddiisa ayuu isugu geeyey waxdhigashadii. Sidii uu qiyaasayey, nooligiisii waa isku furdaamiyey sannadkii. Qorshuhu sida uu ahaa, kolka ay sahaydu ka go`do, adeerradi ayuu la xiriiri jiray oo ka warsan jiray in ay xoolihiisa wax uga soo gadaan oo u soo diraan. Iyaguna, waxa uu codsado, ju` kama keeni jirin.       

Muuse, sidii uu u dadaalayey, dhammee dugsi sare. Halkaas kuma joojine, jaamacad buu inta bilaabay, iyana soo afmeerey. Ganacsiga iyo maamulka ayuu ku takhasusay. Kolkii uu tacliintii sare ka baxay, ayaa inta uu fekeray, waxa u sawirantay in uu ka dhabeeyo aqoontiisii ganacsi ee uu bartay. Inta baaddiye u baxay oo soo xaraashtay xoolihii oo dhan ayuu ka bilaabay ganacsi magaalada Muqdisho. Ganacsigii waa u bullaalay, waxa uuna ka mid noqday hantiileyaasha baladka laga yaqaanno.

Maantiii uu ganacsigiisu tisqaaday, ayuu joogteeyey ka-warqabidda iyo taageerada adeerradi. Wax kasta oo ay u baahan yihiin; baad iyo biyaba ayuu ugu diri jiray halkooda, taas oo adeerradi ugu beddeli jireen mahadin iyo duco. Oday ka mid ah adeerradi ayaa inta waxa kale oo ugu abaalgudo garan waayey, waxa uu baaddiye ugu yaaray Muuse, kolkaasina ku daray gabadhiisii. Markii gabadhii lagu meheriyey, ayuu Muuse waxa uu soo kaxeeyey xaaskiisii iyo wiil adeerki kale dhalay oo uu is lahaa waxna ha barto, hana ku caawiyo. Qasri uu xaaskiisa ugu talo galay ayuu gees ka dejiyey wiilkii.    

Muuse, waa nin hawlo adduun kala xallinayee, subixii sida uu guriga uga baxo, habeenkii waqti dambe ayuu ku soo laabtaa. Waxaa inta badan guriga isla jooga xaaskiisa iyo ina-adeerkood, markaas baa Sheydaan inta uu waa dambe isku dhaweeyey, waxa ay bilaabeen in ay gorodda iska laacaan. Saaxiibbo isjecel bay noqdeen oo, hawlahooda maareysta inta uu Muuse masruufkooda ku maqan yahay.   

Muddo ka dib, Muuse waa ogaaday in ilma-adeerradi ay dabamareeyeen. Xataa waa hubiyey oo, mar ma ahayn inta uu arkay iyaga oo isku maqan oo aan warheyn. Muuse, in uu dacwo iyo dagaal galo iska daaye, xataa ma dareensiin in uu la socdo dhubuqdhubuqdooda. Waxa uu muujiyey dulqaad. Dhawr jeer buu gabadha si sarbeeb ah u waaniyey, laakiin Indhxamil waa garabmariyey in ay si saxa u fahanto. Marar buu wadaaddo ugu yeeray in ay saaraan Qur`aan gabadha dejiya oo imaanka ku suga, se taasina lagu ma anficin. Wiilku waa sidaa oo kale oo, ma kaso waxsheeggiisa dadban. Caqli iyo ciso midna ma leh. Mar buu ku fekeray in firaaqada badan uu Shaydaanku uga faa`iidaysanayo, markaas buu inta is yiri hawl ku mashquuli, wiilkii, u dhuumasho deyn waayey.

Goortii uu arkay in aysan labaduba lahayn garasho iyo imaan ba, ayuu talo rogrogid bilaabay. Aad bay u dhibaysaa in uu adeerradi la socod siiyo hawsha oo uu ceebeeyo ilma-adeerradi, uuna dhaawacmo qalbiyada adeerradi. Aad bay u la xumaataa in uu bilaa sabab ku furo Gabadhii lagu sharfay ee adeerki uu jecel yahay dhalay. Haddana, waa dhibaysaa in uu gurigiisa ku wada hayo dad aan lahayn xil iyo xishood.

Sidii uu u arrinsanayey, waxa uu ayaan dambe isku la xaalay: In uu ganacsigiisa u wareejiyo Tansaaniya. In gabadha iyo wiilka uu u celiyo deegaankooda. In adeerradi uu ka dhaadhiciyo in uu dal shishiiye u safrayo, oo aan la ogayn waxa uu kala kulmi doono, ilma-adeerradina uusan sidiisa oo kale ku biimayn karin shisheeye, isla markaasina, garan karin inta ay ku qaadan karto soo laabashadiisa, sidaas darteedna, uu jeclaaday in walaashina uusan waqtiga ka lumin, oo uu furayo. Ku dhaqaaq taladaas. Gabadhii iyo wiilkii waa celiyey. Adeerradina ka yeele cudurdaarkiisii. Gabadhiina furi, waxa uuna siiyey meherkeedii iyo siyaado oo caddaan ah, wiilkiina, waxa uu u dhiibay xaqasalaamo, adeerradina, faramarnaan uga ma ducaysan. Magaaladii ayuu inta ku laabtay, oo ganacsigiisii lacag u beddeshay, ayuu u dhoofay Tansaaniya oo uu halkaas ganacsi kaga furtay.

Muuse, maxa uu intaas oo dhib ah u marayey? Waa u ceebqarinta ilma-adeerradi iyo maandhawridda adeerradi.     

Markii uu Muuse baxay, ayaan ka dib, ayaa habeen ay ilma-adeerradii inta sidoodii isugu nafiseen, talo isweydaarsi dabadeed, waxa ay istuseen in ay fiicnaan lahayn in ay inta isxalaalaystaan, ay reer yegleeshaan. Waa ay la wacnaatay oo, inta odayaashii loo tagay baa la isku daray. Waa dad nolol magaalo arkaye, waxa ay kaalo ku heleen iyo wixii ay haysteenba, inta isku darsadeen ayey ku aqalgaleen degmo u dhaw deegaanka reerahooda.   

Nabsigu ma dhexo e, inantii waxa ay mar kale bilawday in ay baladku ku yeelato saaxiib kale oo dahsoon oo ay wada qaraabtaan xilliyada uu seygeedu guriga ka maqan yahay. Ninkii, tuhunna gal, xanna ka hel ooridiisii. Dabalgal iyo wiido aysan ogayn buu duldhigay. Goor yar dabadeed, waa soo helay ninka gurigiisa u dabamara. Ciil iyo maseyr qalbiga balbalinayey, waxa ay ku riixeen in uu aakhiro u diro ninkaasi. Mindi ayuu inta u soo soofaystay, waa uu yaqiinsaday xilliga guryo-noqodkiisa e, waxa uu ugu gabbaday jiiro xaafadda u dhaw. Goor barqo dheer ah ayuu ninkii, sidiisii, gurigii isa soo taagay. Qolkii jiifka ayuu inta marwadii ugu galay, waxa uu horay ka bilaabay shaqadii la isku jeclaa. Isaga oo weli ku foorara naagtii, ayaa kii inta gurigii xoog ku soo galay, waxa uu middidii kaga shufeeyey dhabarka ilaa uu ka go`ayey.       

Naagtii ayaa isla markiiba qalodhaamisay. Ninkii waa la qabtay. Waxaa loo gacangeliyey bilays. Isla maalintaas, waxaa magaalada soo galay Muuse, oo sannado badan oo muqnaa, u yimid ka-wardoonka adeerradiis. Ina-adeerkii oo jeebbaysan oo saldhigga loo sii jiidayo, ayaa, isaga oo gaari lagu wado, waxa uu kaga horyimid dariiq. Inta uu gartay oo uu si degdeg ah daaqaddii isaga jaray, oo joojiyey isaga iyo ciidankii wadayba, ayaa waxa uu weydiiyey dambiga ina-adeerki lagu haysto. Ciidankii oo aan jawaabin ayaa waxa u warceliyey ina-adeerki, waxa uuna yiri, “Ina-adeer, waxa aan kow kaga siiyey nin ay ‘Tii’ gurigayga kaga alaxsanaysay!” Muuse, waa hore ayuu maqlay in ay isguursadeene, waxa uu ku yiri, “Ina-adeerow, maxaad ugu dulqaadan weydey sidii aan kuugu dulqaadan jiray!”

Oraahdan ayaa waxa ay gaartay adeerradi, jeerkaas baa la fahmay sababtii uu u soo celiyey ilma-adeerradi oo uu dalka uga haajiray. Waxa ay adeerrari la wada khushuuceen dulqaadka, dhugmada iyo iin-asturidda walaalihi, taas oo hadda, sawaabnimadooda, bannaanka keentay. Xaalmarin, gabar kale iyo duco baa la isugu daray Muuse. 

“Nabsigaan ayaan dhaxayn, adigu haw yeedhan.” 
Sayid Maxamed Cabdille Xasan 

Qiso ka mid ah 53ka qiso eek u jira buugga CIBRO

Waxaa Qoray: Suldaan Nayruus    
Email: nayruus@gmail.com   
Fb: www.facebook.com/snayruus         

MAXAAD KA TAQAANNAA MASDIL AMA MAFOOFE?

Masdil ama Mafoofe, waxaa la yiraahdaa ninka aan shaqo iyo waxbarasho tegin ee xaafadda iska jooga. Raggu, marka ay subixii kallahaaan; kii waxbarasho aadaya iyo kii hawl u kacayaba, isagu, inta barqodheer soo kaco, ayuu caday jardiinka la fariistaa isaga oo qaba macawis gaaban oo aysan waxba uga hooseyn iyo garan. Rummaygu ma ahan kii daqiiqado ku dhammaan jiray, ilaa saacado ayuu iska cadaysanayaa. Dumarka deriska ah ee adeegdoonka ah ayuu midka kasta salaam iyo xaalwareysi u galaa.

Xaafadda, gurigii bahal yar lagu dhex arko oo ay haweenku ka baqaan, isaga ayaa loogu yeeraa, maaddaama wax rag ah uu isagu aagga ka joogo. Markaas buu bud inta soo qaato, bahalkaas dilaa. Hadhawto, marka odaygii reerka lahaa yimaado ayey islaanta iyo carruurtu u sheegaan in maanta bahal uu guriga ka soo dhexbaxay, oo abti ‘Hebel’ dilay. Waa sababta loogu bixiyey Masdil. Goballada qaar baa looga yaqaan ‘Mafoofe’ maadaama uusan nawaaxiga ka bixin. Labadan magac baa ugu caansan, laakiin meelo kale ayaa looga yaqaan “Naagoshaneeye’. Meelo kalana, waxaa ba looga yaqaan magac wanaagsan oo ah ‘Caawiye’.

Masdilku, shaqooyin badan ayuu xaafadaha u qabtaa. Wixii bahallo ah oo dumarku ka baqaan waa ka dilaa. Wixii guryaha ka halaabba oo uu qaban karo isaga ayaa qabta, sida: daahyada oo uu xiro, nalalka hallaaba oo uu beddelo, qasabadaha oo uu furo iyo adeegayada yaryarka oo uu bannaanka ugu doono. Wixii uusan qaban karinna, isaga ayaa reerka ugu waca qof qaban kara. Waxaa intaas ka muhiimsan oo uu qabtaa, waxa uu raggooda ku simaa dumarka qaarkood, gaar ahaan kuwa aan raggooda imaan ku qabin iyo kuwa naagaha kale lala qabo ee masayrsan, oo habeenka laga maqan yahay, ku xumee darteed, Masdil ku casuuma. Wixii garoob ah oo Shaydaan walaaqayo isaga ayaa u maciina inta ay nin ka helayaaan. Gabdhaha yaryar isaga ayaa, intooda badan, soo af iyo jara bara.

QISADII UGU YAABKA BADNAYD

Xafaad ka mid ah degmo ka mid ah Muqdisho, ayaa waxaa lagu arkay 5 carruur ah oo isku eg oo shan qoys oo deris ah kala dhaleen. Waxaa irkig noqotay in ay 5 tabu u eg yihiin Masdil xaafadda caan ka ah. Arrintaa ayaa amakaag iyo mucjiso afaf la marooreen. Shantii reer waa isaga guureen xaafaddii.

REERGUURAAGA IYO MASDIL

Dadka aan lahayn guryo ee hadba xaafad dega, kuwooda yaqaan Masdilka, inta aysan u guurin xaafadda, waxa ay soo xansadaan meelaha. Haddii uu Masdilku ku badan yaahay, ma degaan xaafaddaas, si` kasta oo ay u fiican tahay. Dadka aan waxba ka aqoon Masdilna, waa iska degaan xaafad kasta oo ay guri ka helaan, kolkaas baa waxaa laga yaabaa in ay dhex galaan xaafad Masdilyadu ay ku badna yihiin, oo markaasi nimanku ay maqalkoodu ku bataan, ‘Hebel’ ama ‘Abti Hebel’ baa naga caawiyey arrintaas iyo arrintaas.

FG: Haddii aadan horay u la socon Masdil oo uu casharkani ku anfacay, hadda ka dib ku talagal. Fadlan, la sii wadaag saaxiibbada aad jeceshay in ay ka warhayaan Masdilka.

U-kuurgeliddii:      Suldaan Nayruus      
Email:                       nayruus@gmail.com  
Fb page:                   www.facebook.com/snayruus

XARUMO LAGU DIYAARIYO BUUGTA QALINJEBINTA JAAMACADAHA

Weli ma aragtay arday aad taqaannay oo kugu yiraahda: Jaamacaddii baan dhammeeyey oo, waxaan diyaarinayaa buugga qalinjebinta. Weliba ma kuu sheegay mawduuca uu ka diyaarinayo oo aad la dhakafaarto adayggiisa. Markaas ma weydiisay afka uu ku qorayo buuggaas, oo ma kuugu warceliyey in uu ku diyaarinayo af Ingiriis. Adiga oo aan afka ka oran, uurka ma iska tiri: Goormuu bartay Ingiriiska uu ku qorayo cilmigaas! Muddo aan dheereyn ma aragtay ardeygii oo soo daabacday buuggii uu qorayey? Ma la yaabtay weynankiisa? Ma eegtay waxa ku qoran oo, ma la fajacday aqoonta ka buuxda iyo Ingiriiska sare ee uu ku qoran yahay? Dabadeed ma isweydiisay halka uu ka keenay ardaygii aad taqaannay oo waxna aan akhrin jirin, Ingiriiskana gabta ka ahaa? Saaxiib, haddii aadan adigu isa-su`aalin aniga ayey horay dhawr jeer ii soo martay oo wax badan isweydiinayey, laakiin muddo dheer ka dib helay jawaabahaas.        

Baahi marka ay timaaddo, waxaa jira rag u fekera sidii ay baahidaas u dabooli lahaayeen. Bacdamaa ay jaamacad kasta khasab uga dhigtay ardayda ka qalinjebinaysa in af Ingiriis aysan barin ku diyaariyaan buug weyn, dhib weyn ayaa ardeydii arrintaas ka soo foodsaartay. Waxaa lamahuraan noqotay in la helo cid ka saacidda, kolkaas baa rag u fureen xarumo. Inta aan ka warhelay, waxaa ilaa iyo hadda jira 7 xarumuuud oo u badan Taleex, Banaaddir, iyo Maka-al-Murrama. 

Sidee U Shaqeeyaan Xarumahaas  

    

Ragga ay xarumahaasi u furan yihiin, waxaa qolo kasta Kombiyuutarrada uga buuxa kumannaan buug oo mawduuc kasta leh oo horay loogu qalanjebiyey. Waxa ay isugu jiraan kuwo dalka looga qalinjebiyey iyo kuwo Googal laga keenay oo jaamacadaha caalamka ah looga baxay. Maalinta uu gaaro ardaygu buug-diyaarinta ayuu u tagayaa mid ka mid ah xarumahaas. Marka uu u sheego kulliyadda uu ka qalinjebinayo ayey hordhigayaan cinwaanno badan oo quseeya maaddadaas si uu mid uga doorto. Mid buu ka xulanayaa; waxa uuna u geynayaa macallinka qaabilsan buug-eegidda. Haddii la soo oggolaado, nimankii ayuu u sheegayaa. Sug bay lee yihiin waan diyaarinaynaaye. Waxba ma diyaarinayaan oo Kombiyuutarka ayuu ugu jiraaye, laakiin lacagta ayey ku xalaalaysanayaan. Markii la gaaro muddadii loo qabtay ayaa farta laga saarayaa. Waa uu la tagayaa oo, waa soo difaacanayaa!    

Macallimiin Sida Xarumahaas U Shaqeysa  

Waxaa jira macallimiin aysan xarumo u furnayn, laakiin sida xarumahaas u shaqeysa. Kombiyuutarradooda ayaa buug badan ugu dhaansan tahay. Arday dallaaliin ah baa suuqa ugu jirta oo ardayda kale ku soo xirta. Macallimiintaas, kuwo ka mid ah waxaaba laga yaabaa in ay noqdaan kuwa jaamacadda u qaabilsan buugta qalinjebinta. Waxaaba dhacda in uusan ardaygu u baahnaan xarumahaas oo ay is fahmaan macallinka buug-eegidda qaabilsan. Macallinkaas ayaa mid uga soo bixinaya buugta Kombiyuutarkiisa ilkaha ka maraya, difaaciisana dhagesanaya, oo kistiisa ka qaadanaya.      

Jaamacado Badan Oo Hal Buug Looga Qalinjebiyo 

          

Xarumahaas badan, waxaa la soo xiriira arday badan oo ka kala qalinjebinaysa jaamacado kala duwan. Wixii isku mawduuc ahba hal buug ayey u diyaariyaan, markaas baa waxaa dhacda in 15 arday oo ka kala qalinjebinaysa 15 jaamacadood ay isku buug oo ku qalinjebiyaan. Xataa macallimiinta jaamacadaha kala duwan dhiga arrinatas waa sameeyaan oo, waxaa laga yaabaa in ay hal buug ay u kala diyaariyaan dhawr arday oo jaamacado kala duwan dhigta, oo ay shaah ka qaateen. 

Farxad Iyo Daamaashaad 

          

Waxa aad arkaysaa arday qalinjebisay oo inta aada meelo qurxoon oo aad u labbista isku soo sawiraysa buuggii qalinjebinta.          

FG: Intii aan xarumahaas booqanayey, waxa iigu la qosol badnayd middii uu boorkeedu ku qornaa “MISKIIN CAAWIYE”.       

Talo Aan U Soo Jeediyey Qaar Ka Mid Ah Maamuleyaasha Jaamacadaha    

Waxa aan la kulmay maamuleyaasha afar jaamacadood, waxa aana hor dhigay macluumaadkan aan sida mutadawacnimada ah u sameeyey. Waxa kula taliyey in ay laba mid sameeyaan: In ay ardayda baraan Ingiriis ay buugtaas ku diyaarin karaan ama in ay ardayda u oggolaadaan in ay afkooda hooyo ku qoraan buugta. Waxa igu yiraahdeen, "Waan ka soo fekeraynaa." Iyaga oo fekerkii ku maqan baa iigu dambeysay.         

Waxaa Qoray: Suldaan Nayruus 
E-mail: nayruus@gmail.com        
Fb Page: www.facebook.com/snayruus

JACAYL IYO XAALKI

Habeenkii ay baratay, balo ayey doonatay. Waxa ay lugaheeda ku raadsatay cudur halis ah. Waa kii ay la jiiftay sagaal bilood. Muddadaas cunto saani uga ma degin, markaas bay weyd noqotay oo meelihii hilibku buuxin jiree oo dhan inta isku dhaceen, lafihii soo muuqdeen. Waa walbahaarka hayey e, kasho waa u weyday is-haagin iyo iska shaqeyn, markaas baa timaheedii dahabiga ahaa raso noqdeen, jirkeedii subbagga ahaana inta qallalay oo jacdaday, hollob fuushay. Ilkaheedii baylka ahaa luun baa maray, luqluq iyo rummay la`aan bayna sababsadeen. Indhaheedii cadcaddaa waxa ay isku beddeleen guduud god dheer ka soo muuqda, soojeed iyo dhafar ayeyna eersadeen. Gabdhii hadalka badnayd, aamus baa ka soo horay. Tii bashaashka ahayd, jacjuun indhaha dadka ka fiiriya bay noqotay. Wahsi iyo caajis baa u beddalay firfircoonidii iyo nashaadkii. Maahsanaan baa booskii ka saartay dhiifoonaantii lagu yaqiinnay. Wax dhega-adayg loo maleeyey baa u beddelay dhego-fudaydkii ay caanka ku ahayd. Waxbarashadii waa laga hor istaagay oo, waa tan bilaabi weydey jaamacaddii laga soo diiwaangeliyey. Isbeddelka ku yimid inanta waxaa la yaabay waalidkeed, walaaleheed iyo saaxiibbadeedba. Lama wadaagto midkoodna meesha laga soo galay. Isbitaallo badan baa lagu la tacaalay oo, looga quusay. Marrooyin Qur`aan ah baa lagu dejiyey oo, shifo looga ma helin. Qoysku waa u sameeyey wax walba oo looga saari karo waxa haya. Iyagiina rejobeel bay soo istaageen, iyadiina dhacdiid, dhinacayn iyo dhabannahayn ka ma dhammaado.

Inantan oo la yiraahdo Raxmo, habeen habeennada ka mid ah ayaa, iyada oo la socotay xeyn gabdho ah oo inta sheeko bogtay ka dhaadhacayey dusha sare ee Pizza House ta Muqdisho ku taalla, Cali oo fadhiyey barta dagaandegga waxa ay ishiisu qabatay Raxmo oo ugu dambeysay gabdhaha jaranjarada hoos ugu socda. Wiilkii inta uu aad u la dhacay quruxda iyo dhaylanimada inanta, ayuu inta isla markiiba istaagay oo horjoogsaday, salaamay. Qudheeduna, qacdii horeba, waa soo jiitay qaabdhismeedka Caliye, si qaddirin leh bay salaantii uga qaadday. Daqiiqado yar bay inta hadallo kooban isweydaarsadeen, kala qaateen taleefoonnada. Habeenkaas wixii ka dambeeyey waxaa u bilowday wiilkii iyo gabadhii sheeko aakhirkii isu rogtay jacayl. Raxmo waxa ay markaas ahayd 18 sano jir dugsi sare ka baxday oo jaamacad u diryaarsayd in ay gasho, laakiin jacaylkii halkaas ka raacay uu u diiiday. Cali se, jeerkaas waxa uu dhiganayey sannadka ugu dambeeyey ee jaamacadda.

Sideedaba, waa dhaqanka jacaylka oo, laba qof oo kasta oo xiriir bilaaba mid uu u eexdaa oo uu laabta u fariistaa. Xiriirkii ugu horreeyey ee ay Raxmo wiil la yeelato buu haaye, maalmihii hore ee haasawaha, iyadii ayuu jacaylkii horay daf ka yiri. Markii hore Cali baa soo wici jiraye, markii dambe iyadii baa daqiiqad moogaan weydey oo wici jirtay. Haddii uu arkay in isaga la danaynayo, waaba iska dhaafay wicitaankeeda oo keeda ayuu sugaa. Haddii uu maalmihii hore Kaar iyo Shilimaan soo jiidasho ah uu u tuuri jiray, waa iska dhaafay oo, isaga ayaaba loo soo xawilaa in ka badan intii uu u gami jiray. Maalmihii hore, isaga ayaa danayn jiray kulankeeda e, kolkii dambe iyada ayaa mar kasta ka codsan jirtay in ay aragto. Jeerkii uu arkay in kulankiisa la xiisaynayo, waa iska joojiyey codsigiisii kulammada. Xataa kulankeeda waa ka faa`iidaa oo, xolihiisa waa u turtaa oo, wax kasta oo ku baxa iyada ayaa bixisa.

Maxaad ka taqaannaa Aadane, marka uu arko in la danaynayo ayuu buur isa saaraa. Kolka uu dareemo in aad looga daba ordayo ayuu dhan kale u sii jeestaa. Jeerka uu ogaado in dhab loo jecel yahay ayaa yasmo iyo karaahiyo ku bilaabataa. Markii uu Cali arkay sida loo jecel yahay ayaa waxa uu dhibsaday taleefoonka aan kala joogsiga lahayn ee Raxmo. Waxa uu joojiyey qabashada taleefoonka. Marmarka uu ka yaabo dhicitaankiisa, ayaa waxa uu ugu dhiibaa qof la jooga oo u sheega in uusan joogin. Waa iska daayey ka jawaabidda farriimaha is dabayaal ee daqiiqad-daqiiqad ugu soo dhacayey moobeelkiisa, Watisabkiisa, Iimoogiisa, Faysbuuggiisa iyo Inistigaraankiisa. Markii dambe ee uu adkaysan waayey wicitaankeeda iyo farriimaheedaba, waa iska xayiray oo, baloog buu meel walba ka saaray. Isaga iska daaye, xataa saaxiibbadiisii ay ku baratay oo ay ka baryi jirtay in ay Cali kala hadlaan ayaa dhibsaday oo, xayiraad wada saaray. Markii ay aragtay in uu Faysbuuggeeda iska xayiray, ayey dhawr mar samaysaytay kuwo cusub oo ku darsatay, laakiin markii uu ogaadaba uu iska sii xayirayey. Maantii dambe ayey samaysatay mid aysan ku darsan laakiin ay qeybta baarista (searching) kala socoto waxa uu soo dhigo boggiisa. Galab uu soo dhigay boggiisa in uu Liido joogo ayey inta ka aragtay, orod isku sii taagtay si ay isha uga qaaddo. Waxa ay u timid isaga oo dhallinyaro dhex fadhiya. Isaga oo aan kicin buu hadal oo dhan ugu soo koobay: Ma aniga ayaa ku soo wacay oo halkaan kugu la ballansanaa. Hadda waqti ma hayo oo shir baan ku jiraaye, waa noo mar kale! Maxa ay samayn kartaa oo kale. Jac baa ku dhegtay oo, waa iska laabatay.

Caku ruux wax jecel. Raxmo iyada oo marmar ka fekeraysa Cali ayaa waxaa ku dhaca in ay macquul ahaan lahayd in uu soo waco, laakiin laga yaabo in uu la soo garaaci waayo Kaar la`aan, kolkaas bay markaasba u tuurtaa lacag ay ka soo shaxaadday waalidiinteeda. Iska daa soo wicide, xitaa waan helay lacagtii uma soo quuro. Intii ay jeclayad, maalin ciid soo galaysay ayey inta niyadda iska tiri: Cali ma haysto lacag uu dhar qurxoon ku iibsado iyo mid uu ku damaashaado. Markaas bay inta isla markiiba boodday, abbeheed weyddiisatay lacag. Waa oday taajir ah oo gabadhiisana jecele, warba kama soo celine intii ay sheegatey ayuu u dhiibay. Iyada oo aan shilin ka reeban bay ugu xawishay taleefoonkiisa. Xitaa ‘waad mahadsan tahay’ waa soo dhihi waayey.

Mar haddii ay ka weyday aaladaha la is kala xiriiro, waxa ay bilowday in ay cagaheeda ku raadiso. Labada meel ee uu ugu badan yahay (Waa jaamacadda iyo xaafadda e) ayey taqaannay e, labadaas bay ka baadigoobtaa. Marka ay jaacamadda ka soo raadiso, haddii uu kor ka arko waa ka dhuuntaa, haddii ay iska soo horbaaxaanna, inta badan qof aan arkayn oo aan maqlayn buu iska dhigaa oo, waa daba maraa, oo ka saandheereeyaa. Haddii ay is hor qotomiso, waxa uu ku dhahaa: Abbaayo aniga ayaa ku soo wacaya hadda waa degdegsanehee. Jawaabtaas bay inta laabta ku qabowsato ayey maalintaas iyo habeenkaas oo dhan taleefoonka beerka ku haysaa. Mise ma leh. Haddii ay isku daydo wac, ma helayso oo, xannibaad baa saaran. Qoyskiisa waa hore ayuu ku wargeliyey in aan gabadhaas albaabka lagu furin. Markii ay soo garaacdo oo la ogaado in ay tahay iyadii, Cali ma joogo baa la dhahaa. Kolkii la arkay in ay mar kasta soo raadinayso ayaa lagu bilaabay hadallo ixtiraamdarro, yasmo iyo xaqiraad ah, iyada oo taaganna albaabka xoog la isugu dhuftaa. Marmar waa lagu maadaystaa, kolkolna dhoocilaha guriga jooga ayaa ku daadiya biyaha wasakhda ah. Raxmo, iyadu waxaas oo dhan ma aragto oo, JACAYLKU MA LEH XISHOOD, XANAAQ IYO QAB. Berri bay ku soo laabataa halkii shalay falkaas lagu la kacay.

Wiilkii Cali ahaa aad iyo aad buu u nacay una karaahiyeysay gabdhan raadintiisa uu ka har iyo hoyaad waayey. Tab kasta oo uu isaga reebi karo waa sameeyey waana ka hari la`dahay. Xataa dhawr mar buu been ugu sheegay in uu guursaday si ay inta u hinaasto, uga harto, laakiin meelna ma danqato oo, 'Alle soo afar kuu ma bannayn' bay ugu jawaabtaa. Isaga oo maalin ka fekerayey sidii uu gabadhan ka yeeli lahaa iyo tillaabada ugu dambeysa ee uu ka qaadi lahaa iska dabareebkeeda, ayaa wiilal saaxiibbadi ah inta u yimaadeen waxa ay u sheegeen khad dhoofitaan oo Turkiga la marayo. Waxa ay uga warrameen in ay iyagu baxayaan, haddii uu raacayana fiise Turki ah oo 4,500 $ loo hayo. Wiil taladaas waa la dhacay laakiin cabbaar ayuu fekeray halkii uu lacagtaas ka keeni lahaa maadaama uu ka soo jeedo qoys sabool ah oo awalba ku dhibbanaa bixinta qarashaad yaryar ee jaamacadda uu bilaasha ku dhiganayey. Haddii uu indoor ah wax isweydiinayey, waxaa si kale ugu soo dhacday Raxmadii uu mar dhaweyd ka fekerayey iska reebkeeda. Waxaa qalow ku soo tiri in ay Raxmo reer aad u ladan ka soo jeeddo. Inta farxay ayaa waxa uu is kula taliyey in uu maalmo xiriirkeedii soo celiyo, markaasina uu ka codsado in ay reerka lacag uga soo xaddo. Ku dhaqaaq. La xiriir Raxmo. Raalligelin iyo laabxaarasho isugu dar. Gabadhii oo xanuun sariir la taallay hawadaas bay ku dhegtay farxad darteed maadaama uu soo wacay wiilkii ay adduun ugu jeclayd. Fadhiga ayey inta ka boodday, meel allaale iyo meeshii uu joogay ugu tagtay. Habeen bay ahayde, farxad iyo qabow ay u ayday ayey ka soo qaadday.

Baryo xiriir iyo jacayl la wadwad ah ka dib, Cali waxa uu ka codsaday Raxmo in uu oga baahan yahay lacag dhan 4,500 $ oo uu dan muhiim ah ku qabsanayo. Ma iyada ayaa diidi karta codsi ka yimid wiilkii ay adduun ugu jeclahayd. Iyadu lacag ma haysa e, sanduuq ay hooyadeed dahabka gashato inta u dhacday ayey ka soo dhiitisay dahab badan, oo inta isla markiiba la orodday, u geysay jacaylkeedii. Farxad buu inta la dhacay, ayuu ka qaatay inta uu aad ugu mahadceliyey. Dahabkii ayuu suuqa geystay oo, waxa uu u gaaray 6,400 $, masha Allah, kaba badan intii uu doonayey. Fiisihiisii iyo Hawlihiisii kale ayuu ku dhammaystay.

Baryo ka dibba, Raxmo hooyadeed tawday dahabkii, se si kasta inta la yeelay baa la garan waayey cidda qaadatay. Xaafaddii buuq iyo tuhun baa kala dhexgalay. Shaqaale badan, masaakiin iyo qaraabo guri ku noolayd buu salfaday.

Subixii uu baxayey galabteedii ayuu Cali ugu yeeray Raxmo qol uu saaxiibkiis lee yahay. Wax kale ugu ma wicine, waxa uu is kula yaabay gabadha muddadaas dheer sidaas u jecel oo uusan weligi taaban oo tuujin. Markii ay u timid ayuu ku yiri: Raxmo haddii aad si dhab ah ii jeceshahay iskay sii. Dharka dhigo oo sariirtaas ii jiifo. Ma diidine, hal mar bay dharkii muluq iska siisay. Markii uu dhankeeda soo aaday ayey ku tiri: Walaalle Caliyow, weligay nini korkeyga ma taaban. Adna jacaylka aan kuu hayo ayaa iga keenayee, ma jeclayn annaga oo aan xalaal isku ahayn in aan sidan ku kulanno. Walaalow, Alle baan kugu dhaarshaye, xaaraan ka ha igu bikrojebin. Caliyow, aniga ayaa diyaar kuu ehe, walaal maad i mehersatid. Xitaa qudbasiro aan isku soo nikaaxsanno hadda, haddii aadan lacag haynna, aniga ayaa bixinayee. Walaalow codsigaas ii qiimee, haddii aadan yeelaynna, qaali diyaar baan kuu ahaye, sida aad rabto samee.” Cali ma yeelin codsigaase, shaqayso buu is yiri. Laakiin markii uu u dhawaaday ayaa indhiisa inta caad fuulay oo ay si kale inta la noqotay, ka hammijabay bay isla markiiba ka hortimid, kolkaas buu inta dharkeedii xiro yiri, iska fasaxay.

Raxmo, markii ay ka tagtay oo ay gurigeedii gaartayba, waxa ay damacday in ay jacaylkeedii wacdo oo ay u sheegto in ay nabad tagtay. Waa wacday mise sidii hore oo kale ayaa Baloog loo saaray. Habeenkii oo dhan ayey wacdaa mise ma leh. Subixii ayey haddana ku bilowday wicitaan, mise waaba dansan yahay taleefoonkiisu. Ilaa maalintii xigtay oo dhan bay garaacaysay oo uu sheegayey in uu bakhtiisan yahay. Gabadhii naxdin baa ku dhacday. Ismaba weydiin bixid iyo waxaas e, waxa ay ka fekeraysay in ay wax kale heleen. Subixii dambe ayey ku kallahday gurigisii, kolkaas baa loo sheegey in wiilka ay raadinayso uu u baxay Turki. Ma aysan aaminine, faysbuuggeedii ayey inta furtay ka eegtay kiisii, kolkaas bay ka aragtay sawirro 'macasalaamo' ah uu soo dhigay oo uu isaga qaaday markii uu ka baxayey Gegida Dayuurada Muqdisho iyo kuwo kale uu isaga qaaday kolkii uu ka degayey Madaarka Ankara. Hubsatay socdaalkiisii.

Maantaas habeenkeedii ayey Raxmo wax isweydiisay. Waxa ay markii ugu horreysay wax ka iska su`aashay Cali. Waxa horay kaga soo dhacay falalkii ugu dambeeyey ee ay ku kacday. Waxa ay soo garwaaqsatay wax walba oo khalad ahaa ee ay u galaysay jacaylka Cali. Waxaa maankeeda ku soo duxay sida ay kalsooni, ciso iyo karaamo ugu haysay oo weilba gaarsiiyey in ay hooyadeed lacag uga soo xaddo, isna isku kala dhigto iyo khiyaanada iyo lug gooyada uu intaa ku hayey. Xasuuso dhib badan oo hore ayey gashay; xabbad xabbad ayaa loo soo hormarinayey waxa ay samaynaysay muddadaas dheer. Haddii ay saacado isku maqnayd, waxa u soo baxday in ay Eebbe u laabato; bilowdo salaaddii ay waa hore ugu dambeysay, una fariisato duco iyo Allatuug ah in uu Alle xasiliyo, u dambi dhaafo, waddada saxda ahna kuu ku duwo. Habeenkaas bay inta weysaysatay, waxa ay bilowday salaad iyo duco ilaa waagii uu ka dillaacay. Alle waa aqbalay Raxmo; waa uuna ka saaray shuushii iyo waallidii. Hal mar ayaa wiilkii qalbigeedii looga saaray. Waxa ay subixiiba iska soo qortay dugsi Qur`aan, maalmo ka dibna, waxa ay ku biirtay jaamacaddii la rabay in ay sannad ka hor bilowdo oo uu jacaylku ka teeday. Ka ma aysan qarine, markaan qoyskeedii waa la wadaagtay dhibka hayey ee Alle ka shaafiyey. Waa sheegtay dahabkii iyo halka ay geysay iyada oo cafis ka dalbatay waaliddiinteeda. Waxa ay ka bariday in cid kasta oo uu saameeyey dahabkaasi la raalligeliyo, sidii horena loo ahaado. Waaliddiin fiican baa dhalaye, wax walba waa laga yeelay.

Raxmo, dib dambe uma raadin Cali, kama na warheyso meel uu ku dambeeyey. Laakiin, waxaa la hubaa in rafaadkii uu mariyey Raxmo uusan ku raaxaysan doonin; in uusan ku barwaaqoobi doonin beesadii ay u xadday.

“Nabsi baa miskuhu kaa jabshiyo, miidasho la`aan leh” Cabdidhuux

“"Nabsigu waa dhaxaa ee kuma dhaafo; ma dheeraado ee waa ku dhinac yaal" Magool

Bal aan aragno halka uu Cali kula jabo dawaarku.

FG: Raxmo oo ka mid ah bahda ku taxan Boggayga Faysbuug ayaa maalin dhaweyto inta iga la soo xiriirtay inbox-ka, iga codsatay in aan is aragno oo ay iiga sheekeyso qisadan. Waxa aan ku kulannay Liido, si wanaagsan bayna iigu idlaysay qisadeeda, iyada oo i warsatay in aan saaxiibbada bogga la wadaago. Raxmo, hadda waa soo kabatay oo dheeheedii iyo dhalaalkeedii quruxda badnaa ee ay u dhalatay bay ku soo laabatay. Waa faraxsan tahay oo, nololsheedii bilicda badnayd ayey dib u bilowdday.

Waxaa Qoray: Suldaan Nayruus         

Email: nayruus@gmail.com      
Fb Page: www.facebook.com/snayruus       

SOOMAALIYA: SUUQII QASHINQUBKA OO SUUQ KALE ISKU BEDDELAY

Khudaartii ugu dambeysay ee dalka la keeno (Xogo muhiim ah oo aysan dadku la socon)

Dorraad waxaa dekadda Muqdisho laga soo dejiyey kunteenarro Kaaroot ah oo dibedda laga keenay. Waa Kaaroot la soo bacrimiyey oo quruxdii iyo waaweynankii ka batay. Shalay iyo saaka ayaa waxaa loo qeybinayey hoteellada iyo makhaayadaha ugu waaweyn ee Muqdisho. Waxaa lagu iibinayey qiime la mid ah midda dalka ka soo go`da. Tan waxaa ka horreysey Yaanyada, Khajaarka, Kaabishka, Basasha iyo Baradhada oo qaarkood meel fogba aan laga keeneyne, laga soo waarido Keenyadan iyo Itoobiyadan. Waxaa sidaas oo kale la keenay Fawaakih farabadan oo ay ka mid yihiin: Tufaaxa, Liin-ugunjida, Looska iyo . . .

Qiso Cajiib ah Oo Turkida Xamar Joogta Sameeysay

Berigii hore Turkida Xamar joogta, waxa ay khudaarta iyo fawaakihda kala soo degi jireen dalkooda. Laakiin waa dambe ayaa waxa ay isbarbardhigeen dalaggooda iyo kan Soomaaliya, kolkaas bay waxa ay ogaadeen in dalagga Soomaaliya dhan walbaba kaga wacan yahay kooda. Rag ka mid ah Turkida ayaa waxa ay goosteen in dalagga ay cunayaan ka beertaan Soomaaliya. Goob magaalada Muqdisho ka mid ah ayaa waxa ay ka heleen shan boos oo bannaan oo nin Soomaali ah lee yahay. Waxa ay ka codsadeen in uu dhulkaas bannaan ka kireysto. 300 $ ayuu uga kireystay dhulkii. Dhulkii inta darbi ku wareegsadeen ayey ku beerteen khudaar kala duwan. Hadda, Turkiga Xamar ku nool meeshaas baa khudaarta ay cunaan looga soo guraa. Maalin dhaweyto waxaan maqlay in khudaartii halkaas lagu beerayey inta ka badatay, qaraabadooda Turkiga joogta loogu daabbulo Diyaaradda Turkiga! Aan ku weydiiya e, Turkidaas ma ku jirtaa khudaar iyo fawaakih waxa ay noo soo dhoofiyaan? Suuqa tag oo soo eeg.

Qashinqubkii caalamka oo Suuqa kale isku beddelay

Markii uu burburay Kacaankii, waxa uu noqday dalkii suuqa qashinqubka caalamka, gaar ahaan waxa ay Maafiyo qandaraasyo ku qaadatay in qashinka xun, sun iyo haraadiga Nukliyeerka lagu shubo xeebaha Soomaaliya. Kuma dheeraanaynee, sii raadi oo bal soo akhri qashinka iyo sunta xeebaha Soomaaliya lagu shubay iyo khatartii caafimaad ee ka soo gaartay Soomaalida.

Maaddaama dunidii ay aragtay in uusan dalka Soomaaliya waxba soosaarin, dadkiisuna ay lacag iska haystaan, hadddana ay jecel yihiin waxa caalamka kale laga keeno, waxa uuu mar kale noqday suuq caalamku uu ku tartamo. Waaba fiicnaan lahayd haddii wax tayo leh la keeno dalka e, markii la arkay in ay yihiin jaahiliin aan waxba iska eegi karin, ayaa waxaa la bilaabay in lagu soo daabbulo wax dusha ka qurux badan hoosna qashin ka ah, oo lacag adag looga beddesho.

Kaalintii dawladda iyo kuwaa maamullada oo meesha ka maqan

Dal walba oo caalamka ka tirsan, waxa uu lee yahay shuruuc ganacsi. Waxaa ka mid ah in dalka aan la soo gelin karin tacab dalka gudihiisa laga soosaaro. Haddii la soo geliyana, waxa la saaraa canshuur farihii ka badatay si uu tacabkaasi aad iyo aad uga qaalisanaado kan gudaha, oo shacabku inta awoodi waayaan kan dalka u iibsadaan. Laakiin taasi kama jirto dalka. Tacabka kasta waxaa dalka lagu soo geliyaa canshuur yar ama candhuurdhaafba, kolkaas baa tacabkii dalka laga soosaarayey uu ka qaalisanaadaa kii dibedda laga keenayey, oo shacabka kan dibedda iska doorbideen.

Beeralaydii oo niyadjabkii hore mid kale ugu darmaday

Beeralaydii Soomaaliyeed dhawr arrimood oo isbiirsaday ayaa soo wajahday: Ammaanxumo, Abaar, iyo Sicirbarar. Iyaga oo horay uga niyadjabsanaa raashinka mucaawinada ah ee Soomaaliya la keeno iyo raashinka aadka u jaban ee ay ganacsatadu dekadda ka soo dejiso, ayaa waxaa waayadan ugu darmaday in khudaartii iyo fawaakihdiina dibedda looga keeno lacag aad u jaban. Niyadjabkii hore ayaa kanna ugu darmaday. Beerihii Soomaaliya oo dad badan ay arrimahaas uga soo haajireen ayaa loo badinayaa in inta ku hartayna ay isaga soo tegi doonto.

Xalku muxuu yahay?

Waxaa Qoray: Suldaan Nayruus        
Email: nayruus@gmail.com     
Fb Page: www.facebook.com/snayruus

Sawirka hoose waxa aan ka soo qaaday halka Karootadaas jumlada loogu iibinayo 

XILDHIBAANNO SUUQA FAHMAY OO SHAQAYSTA: Xog Dad Badan Ka Dahsoon

Inta aanan hoos u daadegin, horta ma aragtay xildhibaanno aad doonaysay in aad xaflad ku maamuustid oo marka aad u sheegtid inta su`aalo badan ku weydiiya, cabbaar ka dib kaa cudurdaarta? Ma la kulantay Xildhibaanno kaa ballanqaaday in ay kaala qaybgalaan xaflad, laakiin markii xilligii la gaaray taleefoonka kaa qaban waayey ama kaa cudurdaartay? Ma aragtay Xildhibaanno ku soo ajiibay oo kuu yimid, laakiin marka ay yimaadaanba kaa codsada in hadalka loogu hormariyo, marka ay hadlaanna horay ka baxa?

Ma fahantay sababtaasi? Haddii aadan kasin hadda ayaan kuu sheegine, wax yar sug.

Magaalada Muqdisho, waxaa waayadan ka dhaca xaflado farihii ka batay oo kala nooc ah. Iskool la furayo, jaamacad la xirayo, arday qalinjabinaysa, buug, urur, ganacsi la daahfurayo, xaflado sagoontis IWM. Qolo kasta oo hawlahaasi wax ka mid ah qabsanaysa, waxa ay raadiyaan Xildhibaanno uga qeybgala oo ay munaasabaddaasi ku weynaystaan, markaas baa laga yaabaa in ay Xildhibaanno ay maalintaas soo wacaan 10naan qof oo warsanaysa in ay munaasabad kala qeybgalaan.

Maxaa Xildhibaannadii ku soo kordhay?

Maadaama waayadan ‘mooshinkii’ wax laga heli jiray irduhu u xirmeen, Xildhibaannadii marka ay arkeen sida loo raadinayo, ayey degeen qorshe kale oo ay wax ku heli karaan. Xildhibaannadu waxa ay bilaabeen in ay la kafkaftamaan dadka soo waca oo markaasi ay aadaan qolada garashada leh ee maalintaas bixin karta dhaqdhaqaaqa xildhibaanka.

Tii iigu yaabka badnayd

Subax dhaweyto ayaan tagay hoteelka mid ah kuwa Muqdisho ugu caansan. Laba wiil oo aan garanayey ayaa kor inta iga aragtay, ii yeertay. Wiilashaan oo xaflad qabanqaabiyeyaal ka ahaa ayaa inta raadiyey la kulmay Xildhibaan ay doonayeen in uu xafladdaas kala qeybgalo, laakiin waxa uu u sheegay in boqollaal meel laga wacay maanta, laakiin uu iyaga raaacayo haddii ay bixiyaan shidaalka iyo qayilaaddaa wardiyihiisa. Inta ay tashi bannaanka ugu soo baxeen ayey markaa isweydiinayeen qaddarka ay siin lahaayeen Xildhibaankaas oo gudaha hoteelka ku jiray oo ka sugayey go`aan. Aniga ayey taladii iga qeybgeliyeen, markaas baan ku iri, “War haddii ay lacag joogto, Xildhibaan lacag badan buu u baahan yehee, mana bixin kartaane, iska dhaafa.” Isjiidjiid dheer ka dib, waxa ay isla qaateen in ay 200 Doollar ku dayaan, oo haddii uu yeelana ay ballansadaan, haddii uu diidana ay iska dhafaan. Waa u tageen, waana u sheegeen. Waxa uu ku yiri, “Adeerrayaal waxaasi waxba ma ahan laakiin soo tuura, ogaadana in aan bilaash idin kugu imid iyo Soomaalinimo ee aanan waxaas meel ku tegin.” Galabtaasi waa tagay xafladdaasi aniga oo rabay in aan eego habdhaqanka Xildhibaankaasi. Waxa aan la yaabay in uu Xildhibaankaasi ahaa qofkii ugu dambeeyey oo xafladdaasi ka baxa, illeen waa nin 200 dhaarsanayee!

Galabtaasi ayaan wax badan fahay.

FG: Waagii uu jiray Mooshinku arrintaani ma jirin, sidaas darteed Mooshin la`aantu shacabka Soomaaliyeed dhib ayey ku keentay.

Waxaa qoray: Suldaan Nayruus          

E-mail: nayruus@gmail.com    

FB Page: www.facebook.com/snayruus